Lindenbaude

Wracam do pocztówek i historii Przecznicy na pocztówkach opowiadanej. Tym wpisem rozpoczynam cykl, w którym przedstawię pocztówki poświęcone pojedynczym obiektom we wsi. Pierwsze wpisy będą dotyczyły obiektów najbardziej popularnych, najliczniej reprezentowanych na pocztówkach, ikonicznych wręcz dla historii Przecznicy: Lindenbaude, Touristenheim, Gerichtskretscham. Ale nie tylko.

Pierwszy odcinek opowie o obiekcie najwyżej z nich położonym, którego najstarsza znana nam nazwa to Logierhaus zur Goldenen Aussicht, a dziś zwanym Banachówką. Zapraszam do tego linku lub poprzez menu główne.

Lindenbaude

Pierwszy odcinek z dłuższej serii prezentującej poszczególne obiekty Przecznicy uwiecznione na starych pocztówkach. Gdzie tylko inne źródła pozwolą, opis obiektu wyjdzie poza same pocztówki.

Jeśli nie napisano inaczej, materiały pochodzą z kolekcji autora strony.

Adres 1945r: Querbach 137

Nazwy: Logierhaus zum goldenen Aussicht, Kaiser Wilhelm-Baude, Lindenbaude

Adres i dzisiejsza nazwa: Przecznica 118 – Banachówka

Najstarsza pewna informacja o dacie powstania jednego z niegdyś najbardziej rozpoznawalnych obiektów Przecznicy pochodzi z wnętrza samego budynku: na jednej z belek wyryty jest rok 1804 poprzedzony inicjałami ICF+MA – przypuszczalnie pierwszych właścicieli.

Sto lat później, w roku 1903 wg Chronik Querbach, właścicielem budynku jest Karl-Ernst Dreßler, a obiekt nazywa się wtedy Logierhaus „zum goldenen Aussicht”. Jest to również pierwsza udokumentowana na znanych mi pocztówkach nazwa budynku, co pokazuje jedna z najstarszych w mojej kolekcji kartek (obieg 3 sierpnia 1906 r.): 

195. Querbach i/ Isergebirge.

Wyd.: No. 251. Photograph Niepel, Friedeberg a/Qu.

Obieg: 3 sierpnia 1906 RABISHAU / GÖRLITZ

Stary typ kartki. Na stronie verso jest tylko adres i znaczek ze stemplami. Miejsce na niewielką korespondencję znajduje się na stronie recto pod zdjęciem.

Wtedy jeszcze stempel stawiany był zarówno w placówce nadawczej (Rabishau) jak i odbiorczej (Görlitz). Kartka nadana i odebrana tego samego dnia(!), mimo że DHL powstanie dopiera za ponad 60 lat…

 

Ta sama kartka z powiększonym fragmentem pokazującym Logierhaus. Nie ma jeszcze werandy, która powstanie za parę lat w miejscu odkrytego póki co tarasu. Nie ma też tablic z nazwą obiektu. Widać za to bardzo dobrze jego przysłupową konstrukcję.

W kolejnych latach budynek zmienia właścicieli. W okresie 1910-1913 należy on do Ernestiny Neumann, za której to czasów po raz pierwszy pojawia się nazwa Kaiser Wilhelm-Baude (Chronik Querbach). Kolejna kartka pochodzi prawdopodobnie z 1910 roku właśnie. Może została wydana z okazji nowego otwarcia?

098. Gruss aus der Kaiser Wilhelm-Baude Ober Querbach im Isergebirge

Wyd.: Verl. v G. Kittelmann. Photog., Kunzendorf gräfl. b. Rabishau 4803

Obieg: 19 kwietnia 1910(?)

Nowa właścicielka wprowadza zmiany – jest już w pełni zakryta weranda, są tablice z nazwą Kaiser Wilhelm Baude, pojawia się lekka ażurowa altanka.

Przewodnik Patschovsky’ego z 1913r., choć w samym tekście nie wspomina nic o tym obiekcie, to na towarzyszącej mapie pokazuje jego lokalizację jako jedynego wymienionego z nazwy obiektu we wsi.

W roku 1915r. właścicielem jest już Heinrich Scholz, co – oprócz informacji w samej Kronice – dokumentuje także kartka nadana w 1915r.

087. Höhenluftkurort Querbach i. Isergebirge mit Kaiser Wilhelm-Baude 680 m. ü. M. 

wyd. Männich&Höckedorf Hirschberg Schl.

Obieg: 19 lipca 1915 QUERBACH (ISERGEB.)

 

Ta sama kartka z nieco powiększonym fragmentem.

 

 

 

 

O gospodarzu obiektu mówi dodatkowy stempel: Heinrich Scholz Kaiser Wilhelm Baude Ober-Querbach

Kartek z tym stemplem jest więcej i choć są one bez obiegu, to ten stempel właśnie pozwala umiejscowić je w czasie z dokładnością do kilku lat.

Kronika powiada, że gdzieś pomiędzy 1920 a 1922 rokiem Heinrich Scholz zostaje zastrzelony przez Klarę Kiesewalter. Budynek zmienia więc właściciela po raz kolejny, czego dowodzi kartka nadana w 1920r. z nową już pieczątką:

098. Höhenluftkurort QUERBACH im Isergebirge Kaiser Wilhelmbaude Seehöhe 680 m.

Wyd.: Photograph Niepel, Friedeberg a. Qu. 1389

Obieg: 20 listopada 1920 QUERBACH (ISERGEB.)

 I tu również, jak w 1920r, data nadania kartki zbiega się ze zmianą właściciela. Może wręcz dokumentuje ten moment?

Na odwrocie kartki pieczątka obiektu z nazwiskami nowych już właścicielek – panien Heleny Hayn i Heleny Vogel. Pieczątka identyczna co do formatu; przypuszczam, że tylko jej środkową część z napisem wymieniono.

Na kartce z 1928 pojawia się po raz pierwszy nadruk z informacjami o pensjonacie.

091. Blick auf Kaiser-Wilhelm-Baude u. Hirschstein

Wyd.: Nr. 2465 Photo-Kunstverlag : L. Niepel-Brodt, Friedeberg a. Qu.

Obieg: 29 lipca 1928 QUERBACH (ISERGEB.)

Czyli jest telefon (Rabishau 29), a obiekt jest czynny i latem i zimą.

 

W drukowanych ogłoszeniach można przeczytać nieco więcej, np. to, że ze stacji kolejowej w Rabishau do samego pensjonatu biegł zielono-biały szlak.

Z 1927r. pochodzi koperta z korespondencji handlowej prowadzonej między Hayn&Vogel a firmą Gebrüder Cassel AG (później Gebrüder Kassel AG) z Jeleniej Góry, zajmującą się produkcją i sprzedażą likierów, spiritualiów i wina. 

Z okresu 1920-1930 pochodzi też ta blaszka pamiątkowa nabijana na laskę wędrowca, czyli ówczesną wersję kija trekkingowego.

Kilka kolejnych kartek z lat 20. XXw. z widokiem Kaiser Wilhelm Baude:

100. Sommerfrische Querbach i. Isergebirge. Wald – Idyll am Vogtsbach

Wyd.: Photo-Verlag L. Niepel-Brodt, Friedeberg, Queis. Nr. 1814

Obieg: 25 sierpnia 1928 QUERBACH (ISERGEB.)

Mijający czas widać po drzewach zasłaniających dom od zachodu.

101. Kaiser-Wilhelm-Baude QUERBACH i/Isergebirge

Wyd.: Verlag :  Arthur Katzbach, Breslau VI

Bez obiegu

281. Kaiser Wilhelm-Baude Luftkurort Querbach i./Isergebirge

Wyd.: Nr. 2178 Photo-Kunstverlag L. Niepel-Brodt Friedeberg a. Qu.

Bez obiegu, ręcznie zapisana data 5 września 1929

Ręczny dopisek w lewym gónym roku odnosi się do zaznaczonego krzyżykiem budyku z tyłu – willi Brückner Hofnung, zwanej też Goldene Aussicht. Nie istniejącej już.

122. Blick ins Tal

Wyd.: Nr. 2354 Photo-Kunstverlag : L Niepel-Brodt, Friedeberg a. Qu.

Obieg: 28 sierpnia 1928 QUERBACH (ISERGEB.)

Widok poprzez KWB na Rabishau i stację załadunkową kruszców z pobliskiej kopalni.

Przewodniki i mapy dość oszczędnie traktowały Querbach, w nielicznych można znaleźć coś więcej, niż tylko jednozdaniowy opis miejscowości. W kilku przewodnikach z lat 20. XXw. z nazwy wymieniane są ylko 2 lub 3 miejsca noclegowe, zwykle Touristenheim i Kaiser-Wilhelm Baude właśnie. Cytować więc nie ma co. Ale warto rzucić okiem na dwie mapy, na których KWB jako jedyny obiekt we wsi został pokazane.

Mapa z przewodnika wydanego nakładem świdnickiego zakładu Georga Briegera. Autorem samego przewodnika był pochodzący z Wlenia Wilhelm Patschovsky (1856-1927) – jego przewodnik po Karkonoszach i Górach Izerskich miał 11 wydań.

 

Mapa wydana przez O. Springera w Berlinie, rok wydania nieznany, pewnie późne lata 20. lub początek 30.

 

Z końcem lat 20-tych XXw. pensjonat zmienia nazwę na Lindenbaude. Nie znalazłem nigdzie informacji o przyczynach zmiany. Może po prostu stara nazwa się zużyła.. A może jakiś wpływ miała sytuacja polityczna w Niemczech. W latach 20. następuje wzrost popularności i siły partii nazistowskiej a jednym z elementów nowej ideologii jest odcięcie się od dziedzictwa Cesarstwa Niemieckiego i II Rzeszy, uosabianych m.in. przez cesarza Wilhelma I i Wilhelma II. Kaiser Wilhelm Baude mogło stać się więc nazwą niewygodną i jeszcze przed formalnym dojściem malarza z Austrii do władzy panny Hayn i Vogel zmieniają nazwę pensjonatu. Z pewnością dzieje się to pomiędzy rokiem 1929 a 1931, a z odrobiną ryzyka można przyjąć, że był to rok 1930. O tym, że to nie był jednak zwykły marketingowy zabieg może świadczyć wysiłek wkładany w zatarcie poprzedniej nazwy na wcześniej wydrukowanych pocztówkach.

283. Kaiser Wilhelm-Baude, Luftkurort Querbach i. Isergebirge

Wyd. Nr. 2686 Photo-Kunst-Verlag : L. Niepel-Brodt, Friedeberg a. Qu

Obieg: 16 sierpnia 1931 GREIFFENBERG (SCHLESIEN) LAND

Pierwsza „przejściowa” kartka. Oryginalny nadruk na stronie verso mówi jeszcze o Kaiser-Wilhelm-Baude, ale z dodatkową pieczątką „Jetzt Linden-Baude”. Ciekawostką jest, że samo zdjęcie ma dorobiony podpis ze starą nazwą pensjonatu. Na drugiej takiej samej kartce jest napis „Blick ins Tal”. Czyli prawdopodobnie sama kartka pochodziła sprzed 1930r. i miała oryginalny podpis „Blick ins Tal”. W pewnym momencie na istniejącą kartkę zaczęto doklejać bardziej charakterystyczną nazwę „Kaiser-Wilhelm-Baude”. A gdy i ta nazwa w 1930r. przestała obowiązywać, dostawiono jeszcze dodatkową pieczątkę z nową nazwą.

No i dodam, że w głównym oknie na dole widać nasze obecne gospodarstwo.

119. KAISER-WILHELM BAUDE, QUERBACH I. ISERGEBIRGE

Wyd. Nr. 2547. Photo – Kunst – Verlag L. Niepel-Brodt, Friedeberg, Queis.

Obieg: 6 stycznia 1932 GREIFFENBERG (SCHLESIEN) LAND

Piękne zimowe ujęcie. Choć mam wątpliwości, ile tu zdjęcia, a ile retuszu i malunku. 

Na kartce ręcznie poprawiono nazwę obiektu na stronie recto, przekreślono nazwę na verso oraz dostawiono nowy stempel z nazwą Lindenbaude.

271. 44804 (bez nazwy)

Wyd. Aufnahme: Dipl.-Ing. Gottmann, Neustadt a.d. T. – M/1293 a N

Bez obiegu

Kartka, na której fabrycznie wyretuszowano nazwę Kaiser Wilhelm Baude z tablicy budynku. Na verso do oryginalnego tytułu kartki dodrukowano nową nazwę pesjonatu.

Pierwszym znanym mi przewodnikiem, który podaje nową nazwę jest wydawnictwo Griebensa z 1934.

Kartki z okresu, gdy budynek już bez żadnych korekt funkcjonował pod nazwą Lindenbaude:

105. Linden-Baude Somemrfrische Querbach im Isergebirge

Wyd.: Photo-Kunstverlag : L. Niepel-Brodt, Friedeberg a. Qu Nr. 11241

Obieg: 4 lipca 1933 GREIFFENBERG (SCHLESIEN) LAND

Najczęstszy widok Lindenbaude (czasem pisane jako Linden-Baude), mam go na kilku pocztówkach z wczesnych lat 30. 

Na stronie verso nadruk z informacjami o obiekcie.

 

114. Querbach i. Isergebirge, Blick a.d. Landenbaude

Wyd.: 11275 Oswald Kühne, Photo-Kunstanstalt u Verlag, Friedeberg a. Qu.

Obieg: 27 sierpnia 1934 GREIFFENBERG (SCHLESIEN) LAND

Ogólny plan okolic Lindebaude z wycinką lasu. Liczne kartki w kolekcji z tym obrazkiem z lat 30.

 

110. Sommerfrische Querbach mit Linden-Baude   11244

Wyd.: Oswald Kühne, Photo-Kunstanstalt u Verlag, Friedeberg Isergeb.

Obieg: 26 lipca 1939 GREIFFENBERG (SCHLES) a

Ogólny plan okolic Lindebaude również występujący na licznych kartkach. 

Las już zarósł wycinkę sprzed paru lat.

 

117. Querbach i. Isergeb. – Lindenbaude 13024

Wyd.: Oswald Kühne, Photo-Kunstanstalt u Verlag, Friedeberg Isergeb.

Bez obiegu

Rzadsze ujęcie budynku.

 

118. Querbach i. Isergeb. – Lindenbaude

Wyd.: Oswald Kühne, Ansichtskarten-Fabrikation u. Verlag, Friedeberg|Isgb.

Bez obiegu.

Niemal frontowe ujęcie.

 

120. Lindenbaude (630 m Seehöhe). Querbach i/Isergebirge

Wyd.: Oswald Kühne, Photo-Kunstanstalt u. Verlag Friedeberg a. Qu.

Obieg: 15 lutego 1934 GREIFFENBERG (SCHLESIEN) LAND

 

121. Lindenbaude (630 m Seehöhe). Querbach i/Isergebirge

Wyd.: Nr. 2965 Photo-Kunstverlag : L Niepel-Brodt, Friedeberg a. Qu.

Bez obiegu.

Rzadkie zimowe zdjęcie. Na odwrocie nowy nadruk reklamujący również zimową atrakcyjność pensjonatu.

 

116. Lindenbaude, Querbach i. Isergebirge DRUCKSACHE

Wyd.: Nr. 2465a. Photo-Kunstverlag L. Niepel-Brodt, Friedeberg a. Queis

Bez obiegu

Brak obiegu, gdyż kartka ta miała pełnić rolę nie tyle korespondencyjną, co reklamowo-handlową. Była to pewnie forma druku ulotnego do pobrania w pensjonacie lub załączana do listu z ofertą.

 

Kartek jest oczywiście więcej, ale nie wnoszą już nic nowego do historii obiektu. 

A może Szanowni Czytelnicy tej strony coś dodadzą? Inne kartki, zdjęcia, pamiątki związane z obiektem i jego historią do 1945r? Piszcie w komentarzach lub na aszypicyn@gmail.com