Autor: admin

Na wschodniej Mewiej Łasze o wschodzie

Po wczorajszej wizycie na wschodniej części Mewiej Łachy pozostał niedosyt. Na dziś od śniadania do wieczora mam inny plan. Co robić? Wybrać się na Mewią Łachę przed wschodem słońca.  A wstaje ono koło piątej rano, czyli jasno jest już pewni o czwartej. Niepewny, czy się zbiorę tak wcześnie, nastawiam wieczorem budzik na parę minut przed czwartą. Ale w nocy wyłączyłem go i wstałem na kwadrans czwarta. Śniadań tak wcześnie nie dają, prom nie kursuje, co tylko przyspieszyło sprawę. Objazdem byłem w Mikoszewie, tam gdzie i wczoraj zacząłem wycieczkę, już przed pół do piątej. Tym razem nie rozglądałem się za bardzo w drodze do ujścia. No może z jednym małym przystankiem na takie zdjęcie

I drugim na takie dwa ujęcia

Mimo że stałem kilka metrów od niego, bóbr nie zdawał sobie sprawy z mojej obecności. Miło spotkać kogoś tak wcześnie.

Pierwsze zdjęcie już pełnego morza tuż po piątej rano

Na kierownicy tym razem jeszcze mniej tłoczno i żadnych ciekawych gatunków.

Pokręce się z godzinę, pofotografuję widoki i dam ptakom szanse na pojawienie się.

Słońce kolejne parę stopni wyżej

Brodźce piskliwe. Chyba najczęściej widziane przeze mnie siewkowe w tych dniach

Ptasia pustka, ale za to kolorystyka ładna

Lodówek tu się nie spodziewałem. Napatrzyłem się na setki tych ptaków zimą na Helu i jakoś mniej cieszą. 

Rybitwa wielkodzioba w innym świetle 

Kormorany jako punkt koncentracji uwagi w monotonnym pisakowo-złotym krajobrazie

Trochę ptactwa jednak było: parę gatunków mew, rybitw, brodźców i biegusów. Ale chyba tylko mewę siodłatą dopisałem tego poranka do rocznej listy. 

Para oharów na zakończenie – samiec z wyraźniejszą naroślą na nosie, samica z białawą plamą w tym miejscu.

Szybki powrót i na ósmą – jak zwykle pierwszy – jestem na śniadaniu.  

Ostrygojad

Wśród ponad trzydziestu brakujących na mojej tegorocznej liście gatunków ptaków, które można spotkać u Ujścia Wisły w początkach maja, było kilka bardzo rzadkich. Na tyle rzadkich, że na ich spotkanie nie liczyłem. Ale i tak mocno wypatrywałem. Na przykład szablodzioba, płatkonoga czy ostrygojada. Dzisiejsza wycieczka wschodnim brzegiem Przekopu Wisły miała mnie doprowadzić do miejsc, gdzie takie rzadkości są od czasu do czasu obserwowane. 

Dzięki wcześniejszemu śniadaniu melduję się na prom Świbno-Mikoszewo już o 8:30 rano. Samochód zostaje w Świbnie, ja przeprawiam się na piechotę. A że wyglądam na osobę wybierającą się na ptaki, mam darmowy przelot w obie strony.

Przede mną niedługa trasa, około trzech kilometrów w jedną stronę, ale spieszyć się nie będę. O ile warunki pogodowe pozwolą, będzie to ponadpółdniowa wycieczka.

Podobnie jak wczoraj, ptasi ruch wzdłuż Wisły jest niewielki. Największą atrakcją jest kilkukrotnie mijające mnie stado brodźców piskliwych. Trudnych do sfotografowania, bo pojawiały się znienacka i szybko znikały. 

Już wzdłuż Wisły wiało, ale gdy po niemal godzinie docieram do jej ujścia, wieje okrutnie. Trudno będzie rozstawić lunetę, znowu będę musiał polegać głównie na lornetce i zoomie. Na szczęście najciekawsze dziś gatunki nie będą daleko: na niedostępnej dla ludzi, ale blisko położonej betonowej kierownicy wschodniej. Gdy się pojawiam, siedzi na niej mieszane stado nurogęsi i oharów. Na pierwszy rzut oka dość do siebie podobnych.  

Widok na również dla ludzi niedostępną łachę. 

Siedzą na niej ostatnie gęsi białoczelne, które, zdaje się, powinny być już na północy. Łacha ta to twór morza i wiatru. Dziś jeszcze oddzielona od lądu, ale jej wydłużanie się w kierunku wschodnim nieuchronnie doprowadzi pewnego dnia do połączenia się z lądem. A woda zamknięta dokoła piaskiem utworzy słone jezioro. Dziś to atrakcyjne, bo bezpieczne miejsce dla ptaków, wolne od czworonożnych drapieżników. Na łasze i przy jej brzegu widzę kilka gatunków kaczek, kilka ptaków siewkowych, mewy i rybitwy kilku gatunków. Dodaję kilka z nich do tegorocznej listy i wracam do kierownicy.

Sytuacja się zmieniła

Zniknęły ohary, zostały nurogęsi i pojawiły się inne gatunki, których po pierwszym rzucie oka nie rozpoznaję. Początkowo koncentruję się na rybitwach, bo sądząc po wielości, musi ich tam być kilka  gatunków. Rozpoznaję rzeczną – ona i na nasze Pogórze Izerskie zalatuje. Ale jest też i maleńka rybitwa czarna – to już rzadkość.

A kolejny gatunek to już nie rybitwa. Mimo że widzę go pierwszy raz w życiu, to wiem, że jest tam również jeden ostrygojad! To ten pojedynczy ptak z pomarańczowym dziobem.

To bardzo rzadki w Polsce ptak. Nieco częściej spotykany tylko w przelotach wiosną i jesienią, ale lęgowych par jest u nas tylko około dwudziestu, trzydziestu. W tym jedna u ujścia Wisły właśnie. 

Po takiej obserwacji mogę kończyć nie tylko dzień, ale i całą wycieczkę.

Wracam promem o czternastej.

Po obiedzie a przed wieczorem jest jeszcze czas na objazd okolicy.

Pierwszy tegoroczny trzmielojad

Pliszki żółte i siwe na polu

Samiec błotniaka stawowego w ładnej kontrastowej scenerii

I jeszcze raz brodziec piskliwy. Tym razem pozujący do zdjęć.

Koniec drugiego pełnego dnia. Jutro też będzie ciekawie.

Lęgi sieweczek obrożnych

Pierwszy pełny dzień na Wyspie Sobieszewskiej. Do śniadania spacer po okolicy, od śniadania do późnego obiadu piesza wyprawa po zachodniej części Mewiej Łachy, plan na wieczór wykluje się sam w ciągu dnia. 

Od świtu jest bardzo głośno. Zanim się dobrze obudzę, przez otwarte okno pokoju słyszę kilkanaście gatunków ptaków. Czyli więcej niż zimą widzę koło domu przez cały dzień.

Wyprawę zaczynam w przystani promu w Świbnie. Dziś się nie przeprawiam, zostaję po zachodniej stronie Przekopu Wisły. 

Idę na ciężko, czyli w pełnym rynsztunku

Mimo słońca, jet zimno. Temperatury w cieniu 4-5st C, ale wieje zimny wiatr – temperatura odczuwalna niewiele powyżej zera. A im bliżej morza będę, tym mocniejszy i zimniejszy będzie wiatr. Ja się na to przygotowałem, ale nie wiem, czy warunki te nie zniechęcą ptaków – szkoda by było.

To wieś Mikoszewo po drugiej stronie Wisły tak się w słońcu błyszczy  

Idę w kierunku ujścia rzeki, trzymając się jak najbliżej linii brzegowej. Jesienią zeszłego roku kilka różnych ptaków siewkowych tu spotkaliśmy. 

Te duże budki są dla nurogęsi i gągołów.  Choć to ptactwo wodne, jaja wysiadują w lesie w dziuplach dzięciołów czarnych.

A to budka z wydłużonym korytarzem wejściowym. Lęg w takiej budowli jest dużo bardziej bezpieczny, bo ani długi dziób ani długa łapa drapieżnika nie sięgną gniazda.

Dziwny widok w maju

To kalina koralowa pełna świeżo wyglądających owoców. Czyli ani dużych mrozów, ani głodnych ptaków od poprzedniej jesieni tu nie było.

Od strony Wisły niczego szczególnego nie widzę, w lesie jednak więcej się dzieje. Np. śpiewa piegża.

U nasady zachodniej kierownicy kończy się ścieżka wzdłuż Wisły. Ptaki mogą tu spokojnie posiedzieć. Wśród nich ohar z małymi oharzątkami. 

Dużo czasu spędzam na wieży widokowej na granicy rezerwatu Mewia Łacha. Jest czas na rozstawienie statywu z lunetą. Innych ludzi niewielu, prawie żadnych turystów, większość spotkanych osób to mniej lub bardziej zaawansowani obserwatorzy przyrody. Czasem ja zagaduję, czasem inni. Daję popatrzeć przez lornetkę lub lunetę. Warunki do obserwacji jednak słabe – porywisty wiatr bardzo utrudnia pracę lunetą, zdjęcia teleobiektywem na maksymalnej ogniskowej wykluczone. Uprzedzając fakty: jeszcze nigdy z tak długiego dnia nie miałem tak mało zdjęć.   

U ujścia Wisły, kilkaset metrów w głąb morza, utworzyła się spora piaszczysta łacha. Jej całą powierzchnię zajęły foki szare od niedawna poprawnie zwane szarytkami morskimi.

Jutro też tu będę i zarówno po fokach, jak i samej łasze, już śladu nie będzie – silny północny wiatr wtłaczając wody Bałtyku do Wisły, podniesie jej poziom tak, że łachy zostaną zalane. I rejsów na foki uruchomionych na czas majówki też nie będzie.

Plażowa część Mewiej Łachy. W końcu są sieweczki obrożne.

Zaczęło się od jednej, ale w ciągu dnia widziałem ich pewnie kilkanaście. Mimo że populacja lęgowa nad Bałtykiem jeszcze parę lat temu liczyła ok. 200 par i spadała, wydaje się, że działania ochronne gatunku podejmowane przez Kuling przynoszą pozytywne rezultaty. Jedną z ostatnich inicjatyw jest odnajdywanie i ochrona gniazd przed rabowaniem przez drapieżniki dwunożne, czteronożne i skrzydlate. Nad każdym znalezionym gniazdem ustawiany jest druciany kosz z oczkiem odpowiednio dużym, by sieweczka mogła swobodnie wejść i odpowiednio małym, by lisy czy mewy nie sięgnęły jaj.  

A na każdą taką klatkę z wysiadującą jaja sieweczką spogląda jeszcze kamera. Jeśli już coś się stanie niedobrego z lęgiem, wiadomo będzie, jak to się stało, co umożliwi budowę lepszych zabezpieczeń w kolejnym roku. Np. w tym roku zaczęto głębiej zakopywać klatkę, bo czasem lisom udało się podkopać. Sporo opowiedziały mi o tym strażniczki pilnujące ochotniczo rezerwatu i była to najcenniejsza nauka tego dnia.

A w kategorii zdjęcie dnia wygrała rybitwa wielkodzioba. 

Z wiadomego powodu przedstawionego na powyższej fotografii zwana także marchewą.

Powrót przez las. A gdzie drwa rąbią, tam wiewióry lecą

Pół dnia tylko zajęła mi ta wycieczka – mniej niż planowałem, bo pogoda nie dała szans mi i ptakom. Po również wcześniejszym obiedzie był za to jeszcze czas na wycieczki po bliższej i dalszej okolicy. Widziałem jeszcze biegusa małego, stadko biegusów zmiennych, mewę małą, rybitwę białoczelną, wybierające się za morze stado pliszek żółtym thunbergi, słyszałem zaganiacza i muchołówkę małą. Sporo jak na jeden nieudany pogodowo dzień.

Wyjeżdżając z domu wczoraj rano miałem na liczniki 185 gatunków ptaków na tegorocznej liście. Nie liczę na bieżąco, ale po dzisiejszym dniu jestem już blisko dwusetnego ptaka! Jaki gatunek nim będzie?

Na ptakach się było

Kilka dni majówki spędziłem ptasio na Wyspie Sobieszewskiej i w jej okolicy. Zatrzymałem się w miejscu dobrze już znanym, czyli w idealnie dla ptasiarzy położonej i przyjaznej gościom z psami Starej Wędzarni.  

Poza odpoczynkiem i spędzaniem całych dni w naturze nastawiam się na zobaczenie dziesięciu, może nawet kilkunastu niewidzianych przeze mnie jeszcze w tym roku gatunków ptaków, głównie mew, rybitw i ptaków siewkowych. 

Dzień zaczął się dobrze – jeszcze wcześnie rano pod domem usłyszałem pierwszą w tym roku wilgę. Dobra zapowiedź! 

Na miejsce przyjechałem późnym popołudniem – za późno na dłuższą wycieczkę do rezerwatu Mewia Łacha na wschodzie wyspy, ale dostatecznie dużo na spacer do pobliskiego Ptasiego Raju i na plażę. Droga najpierw prowadzi lasem – i pora i miejsce nie dają nadziei na ciekawe obserwacje więc szybko docieram do pierwszego ciekawego punktu. Kiedyś było tu duże jezioro, dziś niewielkie lustro wody otoczone jest rozległym trzcinowiskiem i krzewami – dobre środowisko dla wielu grup ptaków: wodnych, pokrzewek, trzciniaków, mew, rybitw i drapoli. Teraz trzeba dobrze oko i ucho nastawiać: oko w górę, ucho w dół. I już po chwili oko wyłapuje pierwszą rybitwę.

 To rzadka w Polsce, ale dość częsta nad morzem rybitwa czubata – moja pierwsza w tym roku! Ucho natomiast wyłapuje z krzaków monotonne cykanie również pierwszego w tym roku świerszczaka. 

Docieram do plaży. Mimo wieczornej pory, miałem jeszcze nadzieję na zobaczenie sieweczki obrożnej. Zwłaszcza, że zachodnia część plaży jest chroniona właśnie ze względu na lęgi sieweczek. Nie udaje mi się jednak wypatrzeć ani jednej – nic to, będę miał jeszcze sporo okazji w najbliższych dniach, by ją spotkać. Na pocieszenie zostaje pliszka siwa  

Wieczorne plażowe krajobrazy

Dokładając drogi, wracam brzegiem Martwej Wisły

Jutro długi i jeszcze ciekawszy dzień. 

Trudne dziedzictwo czyli o sprzątaniu cmentarza poewangelickiego w Gierczynie

W poprzednim wpisie zaanonsowałem akcję sprzątania cmentarza poewangelickiego w Gierczynie – dziś rozwijam wątek.

O ciekawej i godnej szacunku inicjatywie dowiedziałem się od sołtysa wsi Gierczyn, Marka Maksymowicza. Wraz z miejscowym Kołem Gospodyń Wiejskich i Ochotniczą Strażą Pożarną podjął się on rewitalizacji opuszczonego i zapuszczonego cmentarza ewangelickiego, który z pewnością reklamą wsi i całej byłej parafii gierczyńskiej nie jest. 

Jest to typowy wiejski poewangelicki cmentarz jakich wiele na Śląsku. I jak wszystkie one stanowi część ciągle jeszcze trudnego dla nas dziedzictwa tych ziem: ponad czterystuletniej historii protestantyzmu i jeszcze dłuższej obecności ludności niemieckojęzycznej na Pogórzu Izerskim. 

Zaintrygowany inicjatywą mieszkańców Gierczyna, przejrzałem swoją bibliotekę i dostępne zasoby internetowe w poszukiwaniu informacji o kościele ewangelickim w Gierczynie. Od Przecznicy to niedaleko, wieś przez większość czasu należała do parafii gierczyńskiej, więc sporo informacji udało mi się wyciągnąć z własnych zasobów. W ciągu paru dni napisałem pierwszy szkic kroniki parafii ewangelickiej i zamieściłem go w dziale “Historia” na tej stronie – zachęcam do lektury. Kronika ta wraz z informacją o sprzątaniu cmentarza będą również zaprezentowane przez Arka Włodarskiego w audycji “Z Muzycznym Radiem na szlaku” 22 kwietnia o 8:30 rano – zapraszam do słuchania.      

Różnie układały się losy innych kościołów poewangelickich w okolicy. Ograbiony kościół w Świeradowie grodził zawaleniem i rozebrano go w 1973 roku. Kościół w Proszowej z woli mieszkańców został rozebrany w 1983r. Kościół w Rębiszowie przejęli po 1945r. katolicy dzięki czemu zachował się do dzisiaj. W kościele ewangelickim w Mirsku ostatnie protestanckie nabożeństwo zostało odprawione w 1958r. po czym na skutek pożaru w 1961r. popadł on w ruinę stojącą tam do dziś. Dom modlitwy w Kromnowie z 1802 roku również popadł w ruinę po 1945 roku, ale został w porę wyremontowany i dziś jest siedzibą Artystycznej Galerii Izerskiej. 

Jeszcze mniej szczęścia miały wiejskie cmentarze ewangelickie. Ten w Gierczynie założony był prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku. Do tego czasu we wsi funkcjonował jeden cmentarz przy kościele katolickim i był on wspólnie użytkowany przez katolików i luteran. Osobny cmentarz ewangelicki założono 300m na wschód od wsi przy drodze do Przecznicy. Miał on kształt trapezu, otoczony był murem z bramą wejściową i mimo bliskości kościoła posiadał on własną kaplicę. Główne aleje obsadzono drzewami. Był on używany do pierwszych powojennych lat. Potem już opuszczony stał się łupem złodziei i wandali, zarósł krzewami i drzewami. Inwentaryzacja zabytku przeprowadzona w 1988 roku wskazywała, że cmentarz był całkowicie wykorzystany, znajdowało się na nim przeszło 100 pochówków. Ponad 26 z nich to były nagrobki przyścienne wmurowane w mur cmentarny. Najstarsze dające się wtedy jeszcze odczytać tablice pochodziły z pierwszej połowy XIX wieku. Układ cmentarza był ciągle jeszcze dobrze widoczny, ale mur, kaplica, brama i nagrobki mocno zniszczone. Porastająca cmentarz roślinność powodowała, że miejsce to było coraz mniej widoczne, coraz mniej kłuło w oczy, coraz bardziej zanikało. I pewnie by zanikło całkiem, gdyby nie ludzie, którym takie rzeczy nie dają spokoju. 

Zaczęło się od działań na mniejszą skalę. Raz sołtys Gierczyna zwołał mieszkańców do czyszczenia przepływającej przez wieś rzeczki, innym razem do uprzątnięcia pobocza drogi wiodącej do Przecznicy. Niewielki początkowo miały te akcje odzew. Ale upór sołtysa, przekonanie, że działa w słusznej sprawie i dla pożytku ogólnego spowodowały, że zainteresowanie rosło i na każdą kolejną akcję przychodziło coraz więcej mieszkańców. W 2021 roku pojawiła się myśl, by uporządkować stary cmentarz. Znajduje się on blisko zabudowań wsi, przy głównej drodze, z której jest dobrze widoczny, do pewnego stopnia stanowi wizytówkę miejscowości. Trzeba więc było coś z tym zrobić. Pomysł został przedstawiony na posiedzeniu Rady Miasta i Gminy Mirsk, ale ze względu na inne priorytety projekt rewitalizacji cmentarza nie został wsparty środkami Gminy. Konserwator zabytków zgodził się jednak na wykonanie prac porządkowych polegających na wycięciu drzew i krzewów, usunięciu śmieci i gruzu, odsłonięciu nagrobków. Gdy tylko mrozy odpuściły pod koniec zimy 2022/2023 mieszkańcy wzięli się do pracy. Pierwsze efekty było już widać w marcu: sporo krzewów wycięto, zebrano i wywieziono dziesiątki worków śmieci. Prace odbywają się powoli ale systematycznie: niemal codziennie ktoś na miejscu pracuje, a od czasu do czasu schodzi się większa grupa chętnych do pracy. Kolejne spotkanie odbędzie się 29 kwietnia o godzinie 14. Oprócz wykonania kolejnego etapu prac, spotkanie będzie miało też charakter informacyjny i integracyjny. Omówione zostaną plany dalszych prac, być może sposób upamiętnienia cmentarza i kościoła ewangelickiego w postaci tablicy. W imieniu sołtysa Gierczyna Pana Marka Maksymowicza, Koła Gospodyń Wiejskich i Ochotniczej Straży Pożarnej zapraszamy do wzięcia udziału. A może i do refleksji nad losem innych podobnych cmentarzy w okolicy, np. tego w Proszowej, który ciągle jeszcze czeka na lepsze czasy.

Na Szrenicę i jeszcze dalej

Po kilkumiesięcznym urlopie wychowawczym wybraliśmy się na półdniowy spacer w wyższe góry. Idąc do Karkonoskiego Parku Narodowego z psem, wybór dróg jest bardzo ograniczony ze względu na ochronę przyrody, a wjechać wyciągiem z tak dużym wyżłem ma rękach się nie da. Zostawiamy więc samochód na parkingu najbliższym Kamieńczykowi i z zamiarem dojścia co najmniej do Szrenicy i ruszamy w górę. 

Droga szybko robi się stroma. Do Kamieńczyka niewiele ponad kilometr, ale w tych warunkach zajmuje to nam 20 minut.

Przyczyna urlopu wychowawczego też idzie z nami. 

Maroni dzień przed wycieczką skończył sześć miesięcy, z których większość z nami. Już zostaje w domu sam na kilka godzin i na kilkugodzinne wycieczki z nami wychodzi.  

To jego pierwszy spacer w tak wysokie góry, więc tym razem nie planujemy przejścia całych Karkonoszy. Choć warunki pogodowe i terenowe wspaniałe.

Powyżej Kamieńczyka drogę w dobrej kondycji dla pieszych utrzymuje ratrak. Po jego śladach idzie się, jak po drabinie. 

Jeden z moich ulubionych widoków w Karkonoszach.  

Po niedługiej, choć wyczerpującej wspinaczce drogą przez las, horyzont nagle się otwiera i zmęczony wędrowiec widzi Schronisko Hali Szrenickiej. 

Ten sam widok jeszcze bardziej upiększony

Parę minut marszu od Hali Izerskiej i już widzimy Szrenicę. 

Jesteśmy prawie 450 metrów powyżej miejsca, z którego wyruszyliśmy. Nieco tylko ponad godzina czystego marszu.

Na samą Szrenicę nie wchodzimy. Trawersujemy ją i kierujemy się na Mokrą Przełęcz – obniżenie pomiędzy Szrenicą a Łabskim Szczytem. 

Choć brzmi to nieco absurdalnie, ptaki bardzo lubią tędy właśnie przelatywać w swych wiosennych i jesiennych migracjach. Mimo że parę kilometrów na wschód czy zachód miałyby łatwiej. W ciągu zaledwie kilkuminutowej obserwacji widzę trzy stada ptaków pokonujących przełęcz z południa na północ: 11 grzywaczy, 6 szczygłów i jakieś niezidentyfikowane wróblaki. Ciekawie byłoby tu postać parę godzin.

Wspinamy się na Łabski Szczyt. Wokół nas już czysto wysokogórskie zimowe krajobrazy. 

Widzimy już stację przekaźnikową nad Kotłami. Chciałoby się iść dalej, to tylko kolejne 45 minut marszu, ale minęło już południe. Maroni do tej pory sprawował się dzielnie, ale coraz częściej i mocniej popiskuje. Nie wygląda na zmęczonego, je dużo śniegu więc i pić chyba nie chce, mrozu nie ma… Może nudno mu? Z braku innego pomysłu dostaje nieco pieszczot i figlowania na śniegu.

Chyba o to właśnie chodziło. I o rzucanie kijaszkiem. I o obwąchiwanie się z innymi górskimi psami. 

Na trasie mijamy małe kilkadziesiąt osób. Pieszo, na biegówkach, na skiturach a czasem i na rowerach

Wiele osób zwraca uwagę na Maroniego. Po reakcjach widać, że to psiarze: bez obaw dają się Maroniemu obwąchiwać, lizać, włazić na siebie. I chwalą go, jaki to ładny piesek.

Łącznie z dojazdem z i do domu wycieczka zajęła nam 6 godzin, z których 4 to spacer po górach. Jakieś 15 km d długi nieco ponad siedmiuset metrowym przewyższeniem. Dobrze było! Chciałoby się raz jeszcze wrócić w wysokie góry zanim śniegi zejdą.  

Zapraszam do Galerii na więcej zdjęć.

Świt na Betonce

Budzik nastawiłem na 6 rano, ale kto by tak długo spał, skoro dnieć zaczyna już po piątej? Szybka toaleta, banan na drogę i o 6:15 jestem już na początku drogi “Ptasim szlakiem”. Poziom wody w Ujściu Warty chyba minimalnie opadł od wczoraj, bo samochód ledwo zahaczył jednym kołem o mokre. 

Nad rozlewiskami wstaje nowy dzień – już nie brzask, jeszcze nie wschód. Czyli świt.

Gdy w zeszłym roku w “porze suchej” patrzyliśmy na Betonkę, wśród wysokich traw wydawała się prostsza. Ale dziś, gdy tylko ona ledwo ponad wodę wystaje, widać jak meandruje.

Patrzę na 2km drogi przede mną. Widać dobrze bliżej położoną platformę obserwacyjną i daleki Czwarty Most z pobliską chatką obserwacyjną. 

Ptaki siedzą spokojnie na wodzie. Dosypiają, jeszcze nie żerują. Niestety płoszą się kolejne stada, w miarę gdy się zbliżam. Jakoś dziwnie duży dystans ucieczki mają: na widok podniesionej do oczu lornetki ptaki oddalone nawet o 200-300 metrów uciekają. Ale też żadnych nowych czy rzadkich gatunków nie widzę, więc cieszę się samym spacerem w tych okolicznościach dnia i przyrody.

Po niecałych 25 minutach jestem na Czwartym Moście, gdzie droga się kończy

Chatka obserwacyjna. Latem był zamknięta, bo w posiadanie objęły ją gniazdujące jaskółki. Tym razem nawet nie zaglądam.  W tle Słońsk.

Widok w kierunku Kostrzyna, w pobliżu którego rozlane wody Warty wracają do wspólnego koryta i wpadają do Odry.

Element ptasi na Betonce. Cały czas kręcą się wokół mnie skowronki, ale rzadko przysiadają w odległości fotograficznej. Tym razem się udało.

Po niecałej godzinie jestem z powrotem. Do zamówionego na późny ranek śniadania jeszcze dużo czasu – podjeżdżam do rozlewisk pomiędzy Postomią a Stacją Pomp. Na podmokłych łąkach już wkrótce będą tu brodzić siewkowate – szukam ich więc na niewielkich wysepkach. Bezskutecznie.

Pozostaje podziwiać widoki

Od tej strony droga do Stacji Pomp dość długo wystaje ponad wodę.

Ale i ona zaraz kończy się w wodzie.  Dobry moment, by zawrócić.

Potrzosy

Przed śniadaniem mam jeszcze czas, by przejechać się groblą  za Stację Pomp. Już tam dwa razy byłem i na nic nowego nie liczyłem. Tym większa niespodzianka – na wodzie widzę małe stadko oharów, moich pierwszych w tym roku.

A pod samym nosem “Dudka” pojawiło się stadko bielaczków.

Zmarznięty wracam do pokoju. Zwłaszcza spacer Betonką w kierunku zachodnim dał mi się we znaki – mroźny wiatr wiał w twarz, momentami sypało po oczach śniegiem.  Jem późne śniadanie i ostatecznie decyduję: czas wracać do domu. Zanosiło się na to od wczoraj, bo prognozy się tylko pogarszały a i plan minimum już zrealizowałem z naddatkiem.

Wyjeżdżając ze Słońska widzę pierwszą tej wiosny tej okolicy kanię rudą. Miły akcent na koniec wizyty w Ujściu Warty.   

Najkrótszej drogi do domu nie wybrałem. Pokręciłem się jeszcze samochodem po Polderze Południowym, czyli terenach na południe od Ujścia Warty. Głównie w poszukiwaniu dużych stad gęsi i bernikli, wśród których wypatrywałem innych rzadszych gatunków. Ale nie wypatrzyłem.

Wycieczką tą zakończyłem sezon zimowy. Od stycznia zobaczyłem ok. 120 gatunków, w tym kilka zupełnie dla mnie nowych. A czego tej zimy nie widziałem (np. jemiołuszki), już raczej w tym roku nie zobacz, trudno. Lada dzień przyroda wejdzie w przedwiośnie i ruszy fala wiosennych migracji. Dla siewkowatych chętnie bym ponownie się wybrał do Słońska na początku kwietnia.

Gdzie gęsi żerują

Już przyjeżdżając do Słońska nastawiłem się, że ze względu na pogodę głównym punktem dnia będzie objazdowa wycieczka samochodowa. Nie wiedziałem tylko gdzie i za jakimi ptakami będę jeździł. Inspirację przyniósł poranny spacer – jadę tam, gdzie gęsi żerują. Sądząc z kierunki ich porannego rozlotu, przypuszczałem, że lecą na pola i łąki pomiędzy Słońskiem i Lemierzycami oraz na Polder Północy na prawym brzegu Warty. Sieć dróg jest tam gęsta, choć głównie są to drogi betonowe kiepskiej jakości i drogi gruntowe. Te ostatnie na szczęście twarde, jeszcze zamarznięte – powinno dać się dojechać do większości miejsc.

Ze Słońska jadę główną groblą w stronę Warty. W w tym miejscu w Kłopotowie przekraczaliśmy promem Wartę w zeszłym roku. Zimą prom stoi zaparkowany  

Wjeżdżam w drogi polne. Czasem ze względu na błoto muszę się wycofać, czasem przejeżdżam kilometry bez problemu. Widzę w końcu pierwsze stada.

Jest jednak kłopot. Mimo utrzymywania sporych odległości od gęsi pojawienie się samochodu wzbudza ich czujność, a moje pojawienie się płoszy je. Staram się więc lornetkować i fotografować przez uchyloną szybę, albo stawać za drzewami by rozstawić lunetę niedostrzeżonym.  A warto przyglądać się stadom gęś po gęsi – tak wypatrzyłem nieliczne bernikle białolice wśród setek gęsi białoczelnych.

Albo zupełne rarytasy, jak ten pojedynczy hybryd (czyli bastard) w środku kadru

Takie hybrydy też się raportuje. W tym przypadku jako Anser sp. x Branta sp., czyli mieszaniec gęsi nieoznaczonej i bernikli nieoznaczonej, choć wydaje mi się, że to sprawka jak najbardziej oznaczonych rodziców: gęsi białoczelnej i bernikli białolicej.

Jeżdżę tak bez świadomości mapy od stada do stada. Największe liczyły po 5 tysięcy ptaków – wyłącznie gęgawy, gęsi białoczelne i bernikle białolice.

Po półtoragodzinnym błądzeniu wracam do Warty. Na rozlewiskach sporo łabędzi i kaczek różnego sortu. W centrum kadru pan rożeniec

Dorosły i młodociany łabędź krzykliwy 

Przekraczam Wartę najbliższym mostem drogowym w Świerkocinie. Stamtąd jadę na Witnicę do Żółtej Drogi – jedynej drogi gruntowej w obrębie Polderu Północnego z dozwolonym ruchem samochodowym. Tędy z rowerów w zeszłym roku okolicę podziwialiśmy. 

Tu właśnie spodziewałem się dziś zobaczyć największe stada gęsi, a tymczasem były tylko pojedyncze gęgawy. Za to dopisały inne gatunki. Pierwsza uwagę przykuwa samica błotniaka zbożowego. 

Pojedyncze czajki – mniej płochliwe niż te z okolic Słońska

Zdarzyło się te bardzo rzadkie i bardzo nieoczekiwane spotkanie. Dojeżdżając do pierwszej wieży obserwacyjnej zauważyłem stadko skowronków. Towarzyszyły mi już od dłuższego czasu, próbowałem je nawet sfotografować, choć bezskutecznie. Na tej wieży postanowiłem zrobić sobie przerwę kawową bez kawy i zaczaić się na te skowronki.   

Gdy fotografowałem już te skowronki, zauważyłem, że za jasne są one, niemal białe. Jeszcze parę tygodni temu by oznaczyć ten gatunek, musiałbym zrobić dobrej jakości zdjęcie i przewertować atlas ptaków. Ale dzięki wycieczce na Wybrzeże w lutym skojarzyłem szybko – to śnieguły! 

Bardzo ruchliwe ptaki – napatrzyłem się na nie przez lornetkę, ale ze zdjęciem był już kłopot.

Bliżej kolejnej wieży obserwacyjnej łąki zamieniają się w rozlewisko.

Za dużo wody, by pasły się tu gęsi, za mało, by pływały po niej kaczki i za wcześnie o parę tygodni, by spotkać ptaki siewkowe oprócz czajek. Ptasia pustynia, ale widoki przednie. 

Jest wczesne popołudnie, pogoda się pogarsza, z nadciągających chmur zaraz spadnie deszcz lub śnieg. Lub oba. Wracam do drogi asfaltowej i kieruję się na Kostrzyn – chcę objechać Park “Ujście Warty” od zachodu i stamtąd wrócić do Słońska. W drodze widzę duże stada gęsi na Polderze Południowym i zastanawiam się, czy miejsce to aby nie zasługuje na osobną wycieczkę.

Gdy docieram do Słońska, ciągle mocno pada. Na szczęście miałem przygotowany plan awaryjny: odwiedzam Ośrodek Muzealno-Edukacyjny Parku Narodowego “Ujście Warty”. Cała bardzo nowocześnie urządzona placówka jest do mojej dyspozycji – specjalnie dla mnie włączane są poszczególne atrakcje. Ciekawe, czy oprócz mnie był tu ktoś jeszcze tego dnia? A warto muzeum to zwiedzić. 

Pogoda nie zmienia się, więc kolejną godzinę przeczekuję przy obiedzie. A potem zostaje już niewiele dnia. Myśląc już o kolejnym dniu, jadę sprawdzić warunki na Betonce – najsłynniejszym tutejszym ptasim szlaku. Raporty mówią, że parę dni temu woda drogę przelała, ale ponoć już opada. Lepiej sprawdzić samemu – może być z tego niezła poranna wycieczka. Na polach między miastem a Betonką ponownie widzę gęsi. Tym razem jednak warunki pozwalają na ich podejście – kryjąc się za belami siana, podchodzę niezauważony na kilkadziesiąt metrów. 

Dominują białoczelne i gęgawy. Ale wśród nich udaje mi się też wypatrzeć dwie tundrowe.

Najliczniejsze stado skowronków, jakie kiedykolwiek widziałem

Betonka wystaje ponad wodę! Tylko na krótkim fragmencie dojazdu do niej woda sięgała płyt – przez lornetkę wydaje się, że resztę szlaku można przejść suchą nogą.  

I ptactwa sporo

Będzie więc po co przyjść to jutro rano.

Wieczorne widoki

Przez rozlewiska patrzę na Stację Pomp i na “moją” agroturystykę “Dudek”

Na koniec ptasiego dnia miłe spotkanie – po kilku dość pospolicie wyglądających samicach błotniaka zbożowego widzę w końcu i samca. Unikatowo wybarwiony i najładniejszy z naszych błotniaków    

Miejski widok na zakończenie dnia

W pokoju sprawdzam raz jeszcze prognozę pogody na jutro. Miał być w miarę pogodny dzień bez silnych opadów i wiatru – w sam raz na całodzienną pieszą wycieczkę. Ale to już nieaktualne – oprócz poranka, pogoda nie na ptaszenie. Rewiduję więc plany – o świcie pójdę na Betonkę, wrócę na późne śniadanie a potem opuszczę “Dudka” i o dzień wcześniej niż oryginalnie planowałem ruszę niespiesznie do domu. Licząc, że po drodze zajrzę jeszcze tu i tam.

Poranny rozlot gęsi

Poprzedni dzień zakończyłem widokiem zlotu gęsi na noclegowisko, dziś rano wybrałem się, by oglądać je rozlatujące się na żerowiska. A trzeba było wstać wcześnie. 

Tak wcześnie, że ptactwo jeszcze dosypiało na wodzie a normalni ludzie w domach

Tylko po wierzbach widać, którędy suchą porą prowadzi droga przez łąki 

Trochę się nachodziłem zanim tuż przed ósmą gęsi ruszyły

Te same tysiące, które zleciały się wieczorem z okolicznych łąk, teraz lecą tam z powrotem. Obserwuję dokąd zmierzają – po moim własnym śniadaniu mam zamiar odwiedzić je w miejscu ich śniadania.

Od wschodu już trochę czasu minęło, ale słońce dopiero teraz się przebija

Kaczkowate nie odlatują. One żerują i śpią w jednym miejscu. Na zdjęciu są świstuny, krakwy, krzyżówki i jedna przysposobiona mewa śmieszka. 

Stada kaczek to stołówka bielika – z wysokiego punktu wypatruje śniadania

Docieram do miejsca, gdzie od głównej grobli odchodzi droga polna na Most Wojskowy.  Wzdłuż widocznych w oddali wierzb w zeszłym roku doszliśmy do Warty. Dziś droga  częściowo pod wodą.

Przewidując mokre warunki, miałem na sobie kalosze. Pierwszą przeszkodę pokonuję więc bez problemu.

Daleko nie doszedłem – przede mną coraz głębsza woda

Muszę zawracać, bo i tak pora wracać na śniadanie. Poranek był do tej pory pogodny, ale ostatnie kilkaset metrów pokonuję już w śnieżycy. Źle to wróży mojej zaplanowanej całodziennej wycieczce.

Na koniec para rożeńców w śnieżycy